Yakupoğlu Memişağa Konağı
Sürmene ilçe merkezine 4 km. mesafede Balıklı (Kastel) mevkiinde denize hâkim bir teras üzerinde bulunur. “Yakupoğlu Konağı" , “Memiş ağa Konağı", “ Kastel Şatosu” ve “Döner Tavanlı Konak” adlarıyla da anılmaktadır. Yapım yılı kesin olarak bilinmemekle beraber, kaynaklarda 18. YY sonu - 19. YY başlarına tarihlenmektedir. Konak, zemin + 1 katlı, kareplanlı, cephelerden dışa çıkıntı yapan köşe odalıdır. Güney yönü hariç her cepheden birer girişe sahiptir. Girişler taş söveli, yuvarlak kemerli olup, kapı kanatlan sade ahşap işçiliklidir. Yapıda kullanılan asıl malzeme düzgün kesme taştır. Konağın kenarları belirli biçimde içeri çekilmesiyle, köşelerde dikdörtgen mekânlar elde edilmiştir. Bu şekil yapıya güzellik kazandırırken cephelerin monotonluğunu da gidermiştir. Yalının zemin katında açıklık yoktur. Dışa kapalı tutulmuştur. Bunun gerekçesi güvenlikle ilgilidir. Kat ayrımları ahşap süslemeli frizlerle belirtilmiştir. Pencere parmaklıkları ahşap kafeslidir. Orijinalinde cam kullanılmamıştır. Zemin kat mutfak ve kiler olarak yardımcı hizmetlere ayrılmıştır. Ana mekândan kemerle ayrılan ocak bölümü güney duvarı önündedir. Bu “aşhane” kısmı ahşap bir bölme ile üç yandan çevrilmiştir. Evin üç giriş kapısından ikisi, doğudan ve batıdan bu mekâna geçit verir. Kuzey girişi bu bölmenin dışındadır. Burada önceden zindan olarak kullanılan bir mekânın varlığından söz edilmektedir.
Evin asıl yaşama mekânı olan 1. kata doğu kapısının önünde bir merdivenle çıkılır. Merdiven başında gerektiğinde kilitlenebilen yatay bir kapak (kapı) vardır. 1. kattaki odalara kuzey cephede yer alan sofadan geçilmektedir. Ön cephedeki odalar selamlık odalarıdır. İçte güney bölüme ulaşılan aralığın sağında ve solunda iki oda daha bulunur.1. katın güney kesiminde doğu ve batıda iki harem odasına yer verilmiştir. Hamam da bu iki oda arasına yerleştirilmiştir. İç kısımda ahşap süsleme ön plandadır. Sofa tavanı, korkuluklar, oda kapı kanatları ve tavanlarda, geometrik, bitkisel süslemeler bulunur. En süslü mekân olan, baş oda şeklinde düzenlenmiş ve sofadan iki basamakla çıkılan batı odasının tavanında, ortada, bir mil etrafında dönebilen bir parça vardır. Rüzgâr gülü görevini görmektedir. Tavan süslemesinin bu özelliğinden dolayı konağa halk arasında “Döner Tavanlı Ev” adı da verilmiştir.
